Thành phố vệ tinh là gì? Đặc điểm và cơ chế phát triển

Ngày nay, nhiều mô hình thành phố vệ tinh đã xuất hiện ở nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước phát triển ở Châu Âu, Châu Mỹ. Vậy thành phố vệ tinh là gì? Tôi tin rằng nhiều người đã nghe qua nhưng chưa hiểu rõ về mô hình này. Không sao cả, Bài viết dưới đây sẽ cho bạn biết thêm nhiều thông tin về thành phố vệ tinh. 

1. Thành phố vệ tinh là gì?

Thành phố vệ tinh là gì? thành phố vệ tinh có tên tiếng anh là Satellite city. Thành phố vệ tinh nằm trên địa bàn nhất định, xung quanh những thành phố lớn và chịu ảnh hưởng nhất định của thành phố trung tâm. Sự phát triển không gian của các thành phố lớn đã sinh ra khái niệm thành phố vệ tinh.

Các cụm khu đô thị được hình thành bởi các cụm dân cư, các khu nhà ở. Theo đó là hình thành nên các tiện ích mới, thu hút cư dân về đây sinh sống. 

Sự xuất hiện của các thành phố vệ tinh đã giúp giải quyết các vấn đề về dân số, xã hội, giáo dục và y tế… và giảm bớt áp lực cho thành phố trung tâm.

2. Đặc điểm của thành phố vệ tinh là gì?

• Sự hình thành của thành phố vệ tinh là do tác động mạnh mẽ của quá trình đô thị hóa.
• Đặc điểm cơ bản của các thành phố vệ tinh là  gần các đô thị lớn, liên kết với thành phố trung tâm bằng hệ thống giao thông hoàn chỉnh, thuận tiện qua lại thành phố trung tâm.
• Giữa các thành phố vệ tinh và thành phố trung tâm đa phần có các vành đai xanh hoặc 1 vùng nông thôn nhỏ.
• Thành phố vệ tinh bị giới hạn về khu vực phát triển. Không sát nhập, bành trướng thành phố vệ tinh vào thành phố trung tâm để trở thành 1 đại đô thị.
• Thành phố vệ tinh có quy mô dân số nhỏ hơn thành phố trung tâm, tốc độ phát triển chậm , vẫn phụ thuộc nhiều vào thành phố trung tâm.

3. Cơ chế phát triển Thành phố vệ tinh

Ở Việt Nam, 2 thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM có tốc độ phát triển mạnh mẽ, kéo theo đó là hình thành và phát triển nên nhiều thành phố vệ tinh.

Do đó, cơ chế phát triển cũng khác nhau ở từng vùng nhất định. Trong đó có 2 cơ chế chính phổ biến nhất là phát triển độc lập và phát triển “ký sinh” theo thành phố trung tâm. Hai hình thức này đều có những ưu nhược điểm riêng, mang đến cho mọi người những trải nghiệm hoàn toàn khác biệt.

Cơ chế phát triển độc lập của thành phố vệ tinh là gì?

Đây là cơ chế được nhiều thành phố vệ tinh phát triển hiện nay. Với cơ chế phát triển độc lập, các thành phố vệ tinh sẽ tự mình thực hiện kế hoạch về dân số và thực hiện các chính sách y tế, giáo dục, văn hóa và xã hội… như thành phố trung tâm. 

Trang bị đầy đủ tiện ích thiết yếu phục vụ cho cư dân sống tại đây. Các thành phố vệ tinh này rất được ưa chuộng trong thời gian đây bởi sự tiện nghi có sẵn, cùng với những tiện ích xung quanh của thành phố trung tâm.

Tuy nhiên, những thành phố vệ tinh kiểu độc lập như thế này thì lại gặp nhiều khó khăn trong khâu quản lý và thành phố trung tâm cũng khó kiểm soát được các thành phố vệ tinh.

Phát triển thành phố vệ tinh theo cơ chế “ký sinh”

Các thành phố vệ tinh phát triển theo cơ chế này là các thành phố  được quản lý dựa vào các chính sách của thành phố trung tâm, được quản lý trực tiếp từ thành phố trung tâm. 

Xây dựng các chính sách y tế, giáo dục và văn hóa phù hợp với lợi ích của nhân dân và tiêu chí của thành phố trung tâm đã đề ra.

Cơ chế  này thuận tiện cho việc quản lý các thành phố vệ tinh từ thành phố trung tâm. Các chính sách từ thành phố trung tâm cũng được thành phố vệ tinh thực hiện nhanh chóng.  

Tuy nhiên, cơ chế này không giúp thành phố vệ tinh phát triển nhanh chóng và vượt bậc. Hầu hết các chính sách phát triển kinh tế đều phụ thuộc vào thành phố trung tâm.

4. Thành phố vệ tinh có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống – xã hội

Hiện nay, việc phát triển các đô thị vệ tinh đang là xu hướng chung ở các đô thị lớn trên thế giới, Việt Nam không phải là ngoại lệ. Thành phố vệ tinh một mặt giải quyết được nhiều vấn đề như ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông… đó là kết quả tất yếu của quá trình đô thị hóa. 

Tuy nhiên, về lâu dài, khi nhiều đô thị vệ tinh phát triển xung quanh một siêu đô thị thì cũng sẽ gây ra những hậu quả tương tự, như ô nhiễm, ùn tắc… Nếu cứ như vậy, bản thân thành phố lớn sẽ phải chịu áp lực từ cả 2 phía. Áp lực từ chính thành phố trung tâm và áp lực do thành phố vệ tinh tạo ra ở cửa ngõ quan trọng vào thành phố trung tâm. 

Nhiều mô hình thành phố vệ tinh trên thế giới đã không thành công, dẫn đến là sự sát nhập của thành phố vệ tinh vào thành phố trung tâm tạo nên một đại đô thị siêu to khổng lồ. Như thế, càng tăng áp lực về mọi mặt đời sống – xã hội, kinh tế, dân số, môi trường, giao thông… càng trở nên gay gắt và càng khó quản lý từ các cơ quan chính quyền.

Bạn vừa đọc xong bài viết: Thành phố vệ tinh là gì? Hy vọng đó là những kiến thức hữu ích này phần nào giúp bạn hiểu hơn về thành phố vệ tinh, cơ chế hoạt động – phát triển cũng như ảnh hưởng của nó đến đời sống – xã hội.